Werk als medicijn: hoe een baan bijdraagt aan duurzaam herstel van verslaving
Wie ooit heeft geprobeerd een oude gewoonte los te laten, weet hoe moeilijk dat is. Voor mensen die herstellen van een verslaving is dat proces nog complexer. Het gaat niet alleen om stoppen met een middel of gedrag, maar vooral om een nieuw leven opbouwen.
Werk speelt daarin een verrassend grote rol. Het is niet zomaar een bron van inkomen, het is een sleutel tot herstel, zingeving en eigenwaarde.
Van overleven naar weer meedoen
In de kennissessie over ‘Omgaan met verslaving bij re-integratie’ vertelde ervaringsdeskundige Arjen Jansma open over zijn pad. Jarenlang draaide zijn leven om middelengebruik, schaamte en het gevoel nergens meer bij te horen. Pas toen hij stap voor stap weer ging werken, veranderde er iets wezenlijks.
“Werk gaf me een reden om op te staan, structuur in mijn dag, en mensen die in me geloofden. Daardoor kon ik weer in mezelf gaan geloven.”
Arjen’s verhaal laat zien wat veel coaches/professionals zullen herkennen: herstel komt pas echt in een stroomversnelling wanneer iemand weer mee gaat doen in de maatschappij.
Waarom werk zo’n krachtige factor is bij herstel
Bij Startwijzer zien we dagelijks dat (vrijwilligers)werk meer doet dan alleen stabiliteit bieden. Het:
- Geeft structuur: vaste tijden en verantwoordelijkheden geven duidelijkheid en dat kan ook rust brengen in het hoofd.
- Zorgt voor zingeving: iets bijdragen wekt een gevoel van trots op en geeft motivatie om het pad van herstel te blijven voortzetten.
- Vergroot het zelfvertrouwen: succesmomenten laten zien: ik kan dit!
- Biedt sociale verbinding: contact met collega’s kunnen het mogelijk maken om een nieuw netwerk op te bouwen. Ook contact met andere mensen, zoals klanten, die je tijdens het (vrijwilligers)werk op doet, kunnen een bijdrage leveren aan herstel. Het geeft een mogelijkheid om uit de eenzaamheid en schaamte te kruipen en te leren hoe je relaties op bouwt en onder houdt (een vaardigheid die veelal aandacht behoeft).
- Versterkt de financiële basis: minder stress en meer zelfredzaamheid.
Kortom: passend (vrijwilligers)werk heeft de mogelijkheid om mensen terug in hun kracht te brengen.
De rol van de coach: begeleiden met realisme en hoop
Herstel is geen rechte lijn. Iemand die net weer aan het werk gaat, kan nog kwetsbaar zijn. Daarom is persoonlijke begeleiding zo belangrijk.
Als coach kun je veel betekenen door:
- Stapsgewijs op te bouwen: kleine, haalbare doelen werken beter dan druk of haast.
- Structuur en overzicht te bieden: bijvoorbeeld met een duidelijk weekritme.
- Vertrouwen uit te stralen: laat merken dat je 100% in de persoon gelooft. En dat fouten maken mag. Je kan bijvoorbeeld laten zien of oefenen hoe je op een moeilijke situatie terug kan komen.
- Contact te houden met werkgever of opdrachtgever: samen zorgen voor een veilige werkomgeving.
Door persoonlijke betrokken te blijven, vergroot je de kans op blijvend herstel en duurzame inzetbaarheid.
Je werkgevers als bondgenoot
Steeds meer werkgevers willen leren hoe ze werknemers met een verslavingsachtergrond goed kunnen ondersteunen. Dat begint bij openheid zonder oordeel. Een medewerker in herstel heeft vaak behoefte aan duidelijkheid, begrip en ruimte om hulp (bijvoorbeeld gesprekken met een psycholoog) te kunnen ontvangen.
Wanneer werkplekken veilig en inclusief zijn, ontstaat ruimte voor groei en kunnen mensen hun herstel combineren met een waardevolle bijdrage aan de organisatie.
In je kracht staan door werk
Herstel van verslaving gaat niet alleen over stoppen. Het gaat over herstellen van vertrouwen, ritme en het hervinden van betekenis in het leven. Werk kan daarin een helend middel zijn, een medicijn dat helpt om weer richting te vinden. Mogelijk is het een kleine stap, en waarschijnlijk is het niet het eindpunt of de droom waar iemand naar toe wenst te werken. Echter opent het wel weer mogelijkheden en biedt het perspectief. Het is een heel proces, waarin elke stap een nieuwe kans is om te verkennen en jezelf beter te leren kennen.
Bij Startwijzer geloven we dat iedereen, met de juiste begeleiding, kan groeien naar een leven met passende structuur, een stuk zingeving (door werk of bijvoorbeeld zorg voor anderen) en trots op wat je doet.
Conclusie
Werk is meer dan werk. Het is een kans om jezelf opnieuw te ontdekken. Voor mensen in herstel is het de brug tussen “overleven” en “weer leven”. En voor coaches is het een prachtige mogelijkheid om iemand stap voor stap weer in zijn kracht te krijgen.
Verslaving is vaak complex en raakt meerdere levensgebieden. Daarom verdiepen we ons in een blogreeks in verschillende aspecten van dit thema. In deze reeks delen we kennis, signalen uit de praktijk en handvatten om vanuit jouw rol het verschil te maken: